-
1 Ғылыми-зерттеу жұмысы
Бірлескен ғылыми-зерттеу жұмысын жоспарлауға дайындалу барысында мен... таныстым.
В ходе подготовки к планированию научно-исследовательской совместной работы я познакомился с...
- тезисами докладов.
Мен сіздің еңбегіңізді зор ықыласпен оқыдым.
Я прочитал вашу работу с большим интересом.
Бізге тиісті зерттеулер үшін бұйымдар мен материалдар туралы ғылыми-техникалық ақпарат керек.
Нам нужна научно-техническая информация об изделиях и материалах для соответствующих исследований.
Ең алдымен ғылыми-техникалық жұмысты жоспарлаудың жекелеген мәселелеріне көшпес бұрын біздің ғылыми қызметкерлеріміздің сіздерде қол жеткізілген нәтижелермен танысқаны жаман болмас еді.
Прежде чем перейти к отдельным вопросам планирования научно-исследовательской работы, было бы неплохо, чтобы наши научные работники познакомились с достигнутыми у вас результатами.
Біздің тарапымыздан қарсылық жоқ.
С нашей стороны возражений нет.
Біз негізгі мәселелер бойынша ақыл-кеңес өткіземіз.
Мы проведем консультации по основным вопросам.
Ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру үшін біз негізінен екі шартты: тиісті кадрлар мен материалдық базаның болуын сақтауымыз керек.
Для организации научно-исследовательской работы нам необходимо соблюдение, в основном, двух условий: наличие соответствующих кадров и материальной базы.
Әуелі кадрлар туралы әңгімелесейік.
Поговорим вначале о кадрах.
Зерттеушілер тобындағы жұмысқа... тартылды.
К работе в исследовательской группе были привлечены...
- высококвалифицированные кадры молодых научных работников.
N мырза зертеушілер тобының басшысы болып табылады.
Господин N является руководителем исследовательской группы.
Жекелеген мәселелерді дайындау үшін біз сарапшыларды тартуымыз керек.
Для подготовки отдельных вопросов нам необходимо привлечь экспертов.
Бізге сарапшылардың тізімін берулеріңізді сұраймыз, өйткені әңгіме... жайында болып отыр.
Просим передать нам список экспертов, так как речь пойдет о...
- шешімдердің ғылыми жобаларын дайындап, әзірлеу
- проверке этого вопроса.
Ал қазір зерттеулердің материалдық-техникалық базасы туралы әңгімелесейік.
А сейчас поговорим о материально-технической базе исследований.
Біз сіздерге алға қойылған міндеттерді шешу үшін қажет уақытқа арнап бірлескен ғылыми-техникалық база құруды ұсынамыз.
Мы предлагаем вам создать совместную научно-техническую базу на время, необходимое для решения поставленных задач.
Бұған осы заманғы приборлармен және механизмдермен жабдықталған зертханалар, электронды-есептеу техникасы кіреді.
Сюда входят лаборатории, оборудованные современными приборами и механизмами, а также электронно-вычислительная техника.
Біз зертханадағы жұмыстарды дайындаумен айналысып жатырмыз.
Мы занимаемся подготовкой работ в лаборатории.
Ал қазір зерттеу жұмыстарының мазмұны жайында әңгімелесейік.
А сейчас поговорим о содержании исследовательских работ.
Зерттеу жұмыстарын бағалаудың өлшемдері:... болуға тиіс.
Критериями оценки исследовательских работ должны быть:
- әлемдік нарықта бәсекелесуге жарамдылық;
- конкурентоспособность на мировом рынке;
- зерттеулердің құны;
- стоимость исследований;
- сроки (темпы) внедрения в производство.
Біз... тиіспіз.
Мы должны...
- жұмыстың нәтижелерін тексеріп, салыстыруға
- договориться о сроках и месте совещания по результатам исследований.
Біз... талқылауымыз (келісуіміз) керек.
Нам нужно обсудить (согласовать)...
- сроки окончания исследовательских работ.
Біз зерттеу жұмыстарының көлемін нақтылауымыз керек.
Нам нужно уточнить объем исследовательских работ.
Біз таңдап алынған ғылыми-техникалық міндеттерді бірлесіп шешу туралы уағдаласып алғанымыз жөн.
Нам следует договориться о совместном решении избранной научно-технической задачи.
Біз жоғары дәрежеде механикаландырылған өндірісті әзірлеуге үлкен мән береміз.
Мы придаем большое значение разработке высокомеханизированного производства.
Бізде... мәселелері міндетті түрде қарауды талап етеді.
У нас требуют обязательного рассмотрения вопросы...
- разработки систем комплексной автоматизации.
Біз параметрлерді оңтайландыру жөнінде есептер жүргізуіміз керек.
Нам нужно провести расчеты по оптимизации параметров.
Бұл нормативтер ең жаңа ғылыми-техникалық деңгейге сай келмейді ғой.
Эти нормативы уже не отвечают новейшему научно-техническому уровню.
Біз жұмыстарды жүргізу қарқынын жеделдетіп, тәжірибелерді жалғастырамыз.
Мы ускорим темпы проведения работ и продолжим эксперименты.
Кейбір мәселелер бойынша бізде уағдаластыққа қол жеткізілген жоқ.
По некоторым вопросам у нас не достигнута договоренность.
Бірақ, сайып келгенде, біздің ынтымақтастығымыз... септігін тигізетін болады.
Но, во всяком случае, наше сотрудничество будет способствовать...
- созданию новых видов химической продукции.
Энергияны тиімді және ұтымды пайдалануға ерекше назар аударған жөн.
Особое внимание следует обратить на эффективное и рациональное использование энергии.
Біз... мәселелерін талқылаймыз.
Мы обсудим вопросы...
- проектирования и строительства предприятий и научно-исследовательских учреждений.
Біз жаңа қондырғыны бірлесіп жобалау жайында уағдаласып алумыз керек.
Нам следует договориться о совместном проектировании новой установки.
Біз құрылыс материалдарын өндіруге арналған тәжірибелік қондырғыларды жобалау туралы әңгімелесеміз.
Мы будем говорить о проектировании опытных установок для производства строительных материалов.
Бұл жобалауға техникалық жағынан жәрдемдесуге қатысты.
Это касается технического содействия в проектировании.
Енді жобаны әзірлеу және оны өндіріске енгізу мерзімін қысқарту туралы.
Теперь о сокращении сроков разработки проекта и внедрения его в производство.
Ұсынылған жобаларда кейбір кемшіліктер табылды.
В представленных проектах обнаружены некоторые недостатки.
Біз жобадағы кемшіліктерді жоямыз.
Мы устраним недостатки в проекте.
Біз бұл мәселені жедел түрде талқылауды ұсынамыз.
Мы предлагаем обсудить этот вопрос в оперативном порядке.
Тәжірибелік қондырғыларды жобалау жөніндегі мамандардың (сарапшылардың) техникалық кеңесінің хаттамасы жазылып та қойды.
Протокол технического совещания специалистов (экспертов) по проектированию опытных установок уже составлен.
Сіздің бізге берген жобадан алға қойылған міндеттерді шешу үшін екі жыл көзделіп отырғанын көре аласыз.
Из проекта, который вы нам предоставили, вы можете видеть, что для решения поставленных задач предусматривается два года.
Біз жаңа машинаны (тәжірибелік қондырғыларды) сынау туралы келісіп алғанымыз жөн.
Нам следует договориться об испытании новой машины (опытных установок).
Біз қайткен күнде де Х агрегаттың іске қосу сынақтарының мерзіміне төзуге тиіспіз.Сіздер Х қондырғысының сынақтары туралы есепті бізге қашан бересіздер?
Мы должны во что бы то ни стало выдержать сроки пусковых испытаний агрегата X. Когда вы можете передать нам отчет об испытаниях установки X?
Казахско-русский экономический словарь > Ғылыми-зерттеу жұмысы
-
2 жөндеу
Мынау қондырғы (машина) жұмыс істемейді.
Эта установка (машина) не работает.
Жедел жөндеуді сұраймыз, өйткені бұл қондырғының қаңтарылып тұрғанына екі ай болды.
Просим срочно произвести ремонт, так как эта установка простаивает уже два месяца.
Іске қосу кезінде қондырғы төлқұжат тәртібімен жұмыс істеді.
Во время пуска установка работала на паспортных режимах.
Сонан соң пайдаланудың бастапқы кезеңінде ақаулар анықталып, автоматты пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сай пайдалануға мүмкіндік бермеді.
Затем в начальный период эксплуатации выявились дефекты, которые не позволили использовать автомат в соответствии с инструкцией по эксплуатации.
Ақаулар автоматтың электр бөлігінде анықталды.
Выявились дефекты в электрической части автомата.
Біздің мамандардың пікірінше, прибор одан әрі пайдалануға жарамсыз.
По мнению наших специалистов прибор к дальнейшей эксплуатации непригоден.
Біз сіздерден кепілдікті жөндеу жүргізуді сұрағымыз келеді.
Мы хотели бы просить вас о проведении гарантийного ремонта.
Құрметті әріптестер! Сіздер жөндеуді өз беттеріңізше жүргізіп, кепілмөрді бұзғансыздар.
Уважаемые коллеги! Вы произвели ремонт самостоятельно и нарушили пломбы.
Бұл орайда приборға кепілдіктен айрылдыңыздар.
При этом вы потеряли гарантию на прибор.
Кепілдікті мерзім осыдан екі ай бұрын өткен.
Гарантийный срок истек уже два месяца назад.
Кепілдікпен жөндеудің барлық жағдайларын тексереміз.
Все случаи гарантийного ремонта мы проверим.
Ақаулы тораптар кепілдікті жөндеу шеңберінде ауыстырылады.
Замена дефектных узлов будет произведена в рамках гарантийного ремонта.
Қосалқы бөлшектердің кепілдікті жиынтықтамаларын пайдалану туралы мәліметтер беруді сұраймыз.
Просим представить сведения об использовании гарантийных комплектов запасных частей.
Бізге зауыттағы ақаулы машинаны қайта қарап, бөлшектеуге жазбаша өтінім керек.
Нам нужна письменная заявка на осмотр и демонтаж дефектной машины на заводе.
Біз... келдік.
Мы прибыли произвести...
- текущий ремонт.
Профилактикалық тұрғыдан қарау мен ағымдағы жөндеуді біздің кәсіпорындардың шеберлері кепілдікті қызмет көрсету кестесі бойынша жүргізеді.
Профилактический осмотр и текущий ремонт производятся по графику гарантийного обслуживания монтерами нашего предприятия.
Күрделі жөндеу үш жылда бір рет жүргізіледі.
Капитальный ремонт производится один раз в три года.
Ақаулы машинаны көрсетіңізші.
Покажите, пожалуйста, дефектную машину.
Мына машинаны (жұмыс істеп тұрған) көрсетіңізші.
Покажите, пожалуйста, эту машину (в работе).
Ақаулы машина бөлшектелді.
Дефектная машина была разобрана.
Машинаның... бөлігі бұзылған.
В машине неисправна... часть.
- электрлі
Реле жұмыс істемейді.
Реле не срабатывает.
Машинаның... сенімсіз.
В машине не надежны...
- ажыратып қосқыштары,
- платы
- электродвигатели.
Сізде машинаның (прибордың) кепілдігі бар болғандықтан, біз бұзылған жерін жөндейміз немесе ақаулы тораптар мен бөлшектерді ауыстырамыз.
Поскольку у вас есть гарантия на машину (прибор), мы устраним неисправность или заменим дефектные узлы и детали.
Қанекей, қосалқы бөлшектерге қатысты барлық мәселелерді анықтап алайық.
Давайте выясним все вопросы, касающиеся запасных частей.
Бізде қосалқы бөлшектер жоқ. Біз оларды жеткізуші-зауыттан сұратып алдыруға тиіспіз.
У нас нет запчастей. Мы должны запросить их у завода-поставщика.
Қосалқы бөлшектердің тұрақты түрде жеткізіліп тұруы мақсатымен сіздер бізге олар үшін тиісті өтінім беруге тиіссіздер.
В целях регулярной поставки запчастей вы должны были дать нам соответствующую заявку на них.
Біз сіздерге қажетті қосалқы бөлшектердің саны мен сұрыпталымы көрсетілген тізімдерін (тізімтобын) тапсырдық қой.
Мы уже передали вам списки (каталоги) необходимых запчастей с указанием их количества и ассортимента.
Біз істен шыққан бөлшектердің орнына жаңаларын жіберуді сұраймыз.
Мы просим прислать нам детали взамен выбывших из строя.
Қосалқы бөлшектер дер кезінде жеткізілді.
Поставки запчастей были произведены вовремя.
Қосалқы бөлшектер салынған жөнелтімдер зауытта (қоймада) тұр ғой.
Посылки с запчастями уже находятся на заводе (складе).
Біз барлық қосалқы бөлшектерді жұмсап қойдық.
Все запчасти нами уже израсходованы.
Біз қосалқы бөлшектерді өз зауытымызда дайындауға мәжбүр болдық.
Мы вынуждены изготовлять запчасти на своем заводе.
Машиналарға конструкциялық өзгертулер енгізілді, соның салдарынан қосалқы бөлшектер бірін-бірі ауыстырушылық қасиетінен айрылды.
В машины были внесены конструктивные изменения, вследствие которых запасные части потеряли взаимозаменяемость.
Біз сіздерден техникалық қызмет көрсетуге ықпал ететін барлық техникалық өзгертулер жайында уақытылы хабардар етулеріңізді сұраймыз.
Мы просим вас своевременно информировать нас о всех технических изменениях, влияющих на техническое обслуживание.
Бізге бұйымдарыңыздағы өзгертулер жайында ақпараттық материалдар жіберіңіздерші.
Пришлите нам, пожалуйста, информационные материалы об изменениях в ваших изделиях.
Жеткізілген машиналардың біліксіз қызмет көрсетуден болатын істен шығуының алдын алу үшін бізге... керек.
Для предупреждения выхода из строя поставленных машин, происходящего от неквалифицированного обслуживания, нам нужны...
- технические консультации.
Біз... осы кезге дейін алған жоқпыз.
До сих пор мы не получили...
- схемы машины и план автоматики.
Пайдалану жөніндегі нұсқаулық екі тілде жазылған.
Инструкция по эксплуатации имеется на двух языках.
Бізге жөндеу жөніндегі нұсқаулықтың елу данасын жіберулеріңізді сұраймыз.
Просим передать нам пятьдесят экземпляров инструкции по ремонту.
Машина мұқият күтімді қажет етеді.
Машина нуждается в тщательном уходе.
Машина дұрыс қызмет көрсетілмеу салдарынан істен шыққан. Мұндай жағдайдан құтылу үшін біз сіздің зауыттағы мамандарды оқытуды ұйымдастыру туралы уағдаласуымыз керек. Біздің қызмет көрсетуші қызметкерлердің тарапынан салақтық орын алғанын ашық мойындауымыз керек.
Машина вышла из строя из-за неправильного обслуживания. Во избежание подобных случаев, нам нужно договориться об организации обучения специалистов на вашем заводе. Нужно откровенно признать, что имели место случаи халатности со стороны нашего обслуживающего персонала.
Бұл мынадан көрініп тұр...
Это видно по тому, что...
- кейбір бөлшектер әлі қоймада тұр, ал олар цехта болуға тиіс еді
- некоторые детали еще находятся на складе, а они должны быть уже в цехе
- тораптар мен бөлшектер салынған жәшіктер ашық аспан астында сақтаулы.
- ящики с узлами и деталями хранятся под отрытым небом.
Жәшіктердің үй-жайда сақталуға тиіс екені сізге белгілі ғой.
Вам же известно, что ящики должны храниться в помещении.
Машина жөнделіп те қойды.
Машина уже отремонтирована.
Прибор жұмыс істеуге жарамды күйде.
Прибор находится в рабочем состоянии.
Прибор қайтадан мүлтіксіз жұмыс істеп тұр.
Прибор снова работает безукоризненно.
Зақымдалған жерін жою көп уақытты алады.
Устранение повреждения займет много времени.
Бұл ретте ірі жөндеу қажет.
В этом случае необходим крупный ремонт.
Қосалқы бөлшектердің жетіспеуі себепті жөндеуді тоқтатуға тура келді.
Из-за нехватки запасных частей ремонт пришлось прервать.
Бұл машинада ақаулар көп, сондықтан оны жөндеу мүмкін емес.
В этой машине много дефектов, ее невозможно отремонтировать.
Бұл приборға біліктілікпен жан-жақты сараптама жасау қажет.
Этот прибор необходимо подвергнуть всесторонней квалифицированной экспертизе.
Бізге барлық ақауы сипатталған сараптама актісін жіберіңіздер.
Передайте нам акт экспертизы с описанием всех дефектов.
Жөндеуді өз күштеріңізбен біздің есебімізден жүргізуді сұраймыз.
Просим произвести ремонт своими силами за наш счет.
* * * -
3 кассалық операциялар
Кассалық операциялар дегеніміз банкінің қолма-қол ақшаны инкассолаумен, сақтаумен және берумен байланысты қызметі.
Под кассовыми операциями понимается деятельность банка, связанная с инкассацией, хранением и выдачей наличных денег.
Коммерциялық банкілер кассалық операцияларды жүргізу кезінде қандай заңнамалық актілерді басшылыққа алады?
Какими законодательными актами руководствуются коммерческие банки при проведении кассовых операций?
Бұл салада банкілер “Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы” ҚР Заңын, сондай-ақ уәкілетті орган бекіткен Кассалық операцияларды жүргізу тәртібін басшылыққа алады.
В этой сфере банки руководствуются Законом РК “О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан”, а также Порядком ведения кассовых операций, утвержденным Уполномоченным органом.
Уәкілетті орган бекіткен ережелер бойынша кәсіпорындар кассада банк кәсіпорындардың басшыларымен келісе отырып белгілейтін лимит шегінде қолма-қол ақша ұстай алатындай болып көзделген. Белгіленген лимиттен тыс нақты ақшаны кәсіпорын өзіне қызмет көрсететін банкімен келісілген тәртіппен және мерзімде банкіге өткізуге міндетті. Кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қалдығының лимиті кәсіпорын қызметінің ерекшеліктерін және ақша түсімін инкассолауды басшылыққа ала отырып белгіленеді.
По утвержденным уполномоченным органом правилам, предусмотрено, что предприятия могут иметь в кассе наличные деньги в пределах лимита, устанавливаемого банком, по согласованию с руководителями предприятий. Денежную наличность сверх установленного лимита предприятие обязано сдавать в банк в порядке и в сроки, согласованные с обслуживающим его банком. Лимит остатка наличных денег в кассе предприятия устанавливается исходя из особенностей деятельности предприятия и инкассации выручки.
Қолма-қол ақша:
Наличные деньги могут сдаваться:
- банкілердің күндізгі және кешкі кассаларына;
- в дневные и вечерние кассы банков;
- инкассаторларға;
- инкассаторам;
- кейіннен банкіге өткізу үшін кәсіпорындардағы банкілерге арналған бірлескен кассаларға;
- в объединенные кассы на предприятиях для последующей сдачи в банк;
- жасалған шарттар негізінде банкілердің шоттарына аудару үшін байланыс кәсіпорындарына өткізіледі.
- предприятиям связи для перечисления на счета банков на основе заключенных договоров.
Банкілердегі қолма-қол ақша сақтық қорлары мен айналым кассасына бөлінеді.
Денежная наличность в банках распределяется в резервные фонды и оборотную кассу.
Олардың айырмашылығы мынада: сақтық қорларының ақшасы әлі айналысқа жіберілмеген немесе айналыстан алынған деп саналады, сондықтан қолданыстағы ережелерге сәйкес оны тек уәкілетті органның рұқсатымен пайдалануға болады. Айналым кассасындағы ақша айналыстағы ақша болып есептеледі, сондықтан оны беру қосымша рұқсатты қажет етпейді.
Их различия заключаются в том, что деньги резервных фондов считаются еще не выпущенными в обращение или изъятыми из обращения, поэтому, в соответствии с действующими правилами использовать их можно только с разрешения уполномоченного органа. Деньги, находящиеся в оборотной кассе, считаются деньгами в обращении, и их выдача не требует дополнительных разрешений.
Қолма-қол ақша мына шарттар сақталғанда:
Наличные деньги выдаются при соблюдении следующих условий:
- егер қаражатқа қажеттілік белгіленген ережелерге сәйкес қолма-қол ақшамен қанағаттандырылуға тиіс болса (еңбекақы төлеу үшін, ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу үшін ақша беру, іссапар және шаруашылық шығындары), есеп айырысу шотында нақты қаражат болған жағдайда;
- при наличии средств на расчетном счете, если потребность в средствах в соответствии с установленными правилами должна удовлетворяться наличными деньгами (выдача денег на оплату труда, на закупку сельскохозяйственной продукции, командировочные и хозяйственные расходы);
- қаражатты төлеу мерзімі басталғанда беріледі.
- при наступлении сроков выплаты средств.
Кассалық операциялар бөлімі ақша қабылдау және беру үшін құрылады, онда кіріс, шығыс, кіріс-шығыс, кешкі кассалар, ақша майдалайтын кассалар, ақшалай түсімді қайта есептейтін кассалар болуы мүмкін.
Отдел кассовых операций создается для приема и выдачи денег, в котором могут быть приходные, расходные, приходно-расходные, вечерние кассы, кассы для размена денег, кассы для пересчета денежной выручки.
Банк қолма-қол ақшаны клиенттердің және инкассаторлардың өздері келгенде қабылдайды.
Банк принимает наличные деньги при личной явке клиентов и инкассаторов.
Айналым кассасы банкіге түскен барлық қолма-қол ақшаны кіріске алумен және есеп айырысу операцияларын орындаумен айналысады. Айналым кассасынан кәсіпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге қолма-қол ақша да беріледі.
Оборотная касса занимается оприходованием всех поступающих в банк наличных денег и выполнением расходных операций. Из оборотной кассы происходит и выдача наличных денег предприятиям, организациям, учреждениям.
Банкінің кіріс кассалары қолма-қол ақшаны қандай құжаттардың негізінде қабылдайды?
На основании каких документов приходные кассы банка принимают наличные деньги?
Кіріс кассалары ақшаны хабарландыру бойынша қолма-қол ақшамен төленетін жарнапұлға қабылдайды, бұл хабарландыру клиент толтыратын үш нышаннан тұрады, олар: хабарландыру, түбіршек, ордер. Хабарландыруда ақшаның кімнен қабылданатыны, оның қай шотқа есептелетіні көрсетіледі, сома цифрмен және жазбаша жазылады, жарнапұлдың мақсаты көрсетіледі.
Приходные кассы принимают деньги по объявлению на взнос наличными деньгами, которые состоят из трех элементов, заполняемых клиентом, – объявления, квитанции, ордера. В объявлении указывают от кого принимаются деньги, на какой счет они зачисляются, сумму цифрами и прописью, назначение взноса.
Есеп айырысу шотынан қаражат алу кезінде (жалақыға, жәрдемақыға, іссапар шығынына, шаруашылық мұқтаждарға) банкіге ақша чектері ұсынылады.
При снятии средств с расчетного счета (на заработную плату, пособия, командировочные расходы, хозяйственные нужды) в банк предоставляются денежные чеки.
Чекті толтырумен бір мезгілде оның деректемелері кәсіпорында чек кітапшасында қалатын және растау құжаты болып табылатын түбіршекке көшіріледі. Чектер толық толтырылған (сомасы көрсетіліп, қол қойылып, мөр басылып расталған) соң қаражатты алуға уәкілетті адамдарға беріледі.
Одновременно с заполнением чека его реквизиты переносятся на корешок, остающийся у предприятия в чековой книжке и являющийся оправдательным документом. Чеки после их полного заполнения (указания суммы, заверения подписями и печатями) выдаются лицам, уполномоченным на получение средств.
Кассалық операциялардың жүзеге асырылуында қазіргі заманғы қандай үрдістер қадағаланады?
Какие современные тенденции прослеживаются в осуществлении кассовых операций?
Кассалық қызмет көрсетуді жақсарту және жеделдету үшін банк тәжірибесінде электронды банк қызметтерін көрсетудің пластикалық карталар мен банкоматтар пайдаланылатын қазіргі заманғы жүйелері енгізілуде.
Для улучшения и ускорения кассового обслуживания в банковскую практику внедряются современные системы электронных банковских услуг с использованием пластиковых карт и банкоматов.
* * *кассовые операции (қолма-қол ақшаны қабылдау, сақтау, беру түріндегі материалдық-техникалық рәсімдердің жиынтығы, кәсіпорындар, банкілер жеке және заңи тұлғалармен қолма-қол ақшалай қаражат алыс-берісін жүзеге асыруы)Казахско-русский экономический словарь > кассалық операциялар
-
4 Кассалық операциялар
Кассалық операциялар дегеніміз банкінің қолма-қол ақшаны инкассолаумен, сақтаумен және берумен байланысты қызметі.
Под кассовыми операциями понимается деятельность банка, связанная с инкассацией, хранением и выдачей наличных денег.
Коммерциялық банкілер кассалық операцияларды жүргізу кезінде қандай заңнамалық актілерді басшылыққа алады?
Какими законодательными актами руководствуются коммерческие банки при проведении кассовых операций?
Бұл салада банкілер “Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы” ҚР Заңын, сондай-ақ уәкілетті орган бекіткен Кассалық операцияларды жүргізу тәртібін басшылыққа алады.
В этой сфере банки руководствуются Законом РК “О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан”, а также Порядком ведения кассовых операций, утвержденным Уполномоченным органом.
Уәкілетті орган бекіткен ережелер бойынша кәсіпорындар кассада банк кәсіпорындардың басшыларымен келісе отырып белгілейтін лимит шегінде қолма-қол ақша ұстай алатындай болып көзделген. Белгіленген лимиттен тыс нақты ақшаны кәсіпорын өзіне қызмет көрсететін банкімен келісілген тәртіппен және мерзімде банкіге өткізуге міндетті. Кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қалдығының лимиті кәсіпорын қызметінің ерекшеліктерін және ақша түсімін инкассолауды басшылыққа ала отырып белгіленеді.
По утвержденным уполномоченным органом правилам, предусмотрено, что предприятия могут иметь в кассе наличные деньги в пределах лимита, устанавливаемого банком, по согласованию с руководителями предприятий. Денежную наличность сверх установленного лимита предприятие обязано сдавать в банк в порядке и в сроки, согласованные с обслуживающим его банком. Лимит остатка наличных денег в кассе предприятия устанавливается исходя из особенностей деятельности предприятия и инкассации выручки.
Қолма-қол ақша:
Наличные деньги могут сдаваться:
- банкілердің күндізгі және кешкі кассаларына;
- в дневные и вечерние кассы банков;
- инкассаторларға;
- инкассаторам;
- кейіннен банкіге өткізу үшін кәсіпорындардағы банкілерге арналған бірлескен кассаларға;
- в объединенные кассы на предприятиях для последующей сдачи в банк;
- жасалған шарттар негізінде банкілердің шоттарына аудару үшін байланыс кәсіпорындарына өткізіледі.
- предприятиям связи для перечисления на счета банков на основе заключенных договоров.
Банкілердегі қолма-қол ақша сақтық қорлары мен айналым кассасына бөлінеді.
Денежная наличность в банках распределяется в резервные фонды и оборотную кассу.
Олардың айырмашылығы мынада: сақтық қорларының ақшасы әлі айналысқа жіберілмеген немесе айналыстан алынған деп саналады, сондықтан қолданыстағы ережелерге сәйкес оны тек уәкілетті органның рұқсатымен пайдалануға болады. Айналым кассасындағы ақша айналыстағы ақша болып есептеледі, сондықтан оны беру қосымша рұқсатты қажет етпейді.
Их различия заключаются в том, что деньги резервных фондов считаются еще не выпущенными в обращение или изъятыми из обращения, поэтому, в соответствии с действующими правилами использовать их можно только с разрешения уполномоченного органа. Деньги, находящиеся в оборотной кассе, считаются деньгами в обращении, и их выдача не требует дополнительных разрешений.
Қолма-қол ақша мына шарттар сақталғанда:
Наличные деньги выдаются при соблюдении следующих условий:
- егер қаражатқа қажеттілік белгіленген ережелерге сәйкес қолма-қол ақшамен қанағаттандырылуға тиіс болса (еңбекақы төлеу үшін, ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу үшін ақша беру, іссапар және шаруашылық шығындары), есеп айырысу шотында нақты қаражат болған жағдайда;
- при наличии средств на расчетном счете, если потребность в средствах в соответствии с установленными правилами должна удовлетворяться наличными деньгами (выдача денег на оплату труда, на закупку сельскохозяйственной продукции, командировочные и хозяйственные расходы);
- қаражатты төлеу мерзімі басталғанда беріледі.
- при наступлении сроков выплаты средств.
Кассалық операциялар бөлімі ақша қабылдау және беру үшін құрылады, онда кіріс, шығыс, кіріс-шығыс, кешкі кассалар, ақша майдалайтын кассалар, ақшалай түсімді қайта есептейтін кассалар болуы мүмкін.
Отдел кассовых операций создается для приема и выдачи денег, в котором могут быть приходные, расходные, приходно-расходные, вечерние кассы, кассы для размена денег, кассы для пересчета денежной выручки.
Банк қолма-қол ақшаны клиенттердің және инкассаторлардың өздері келгенде қабылдайды.
Банк принимает наличные деньги при личной явке клиентов и инкассаторов.
Айналым кассасы банкіге түскен барлық қолма-қол ақшаны кіріске алумен және есеп айырысу операцияларын орындаумен айналысады. Айналым кассасынан кәсіпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге қолма-қол ақша да беріледі.
Оборотная касса занимается оприходованием всех поступающих в банк наличных денег и выполнением расходных операций. Из оборотной кассы происходит и выдача наличных денег предприятиям, организациям, учреждениям.
Банкінің кіріс кассалары қолма-қол ақшаны қандай құжаттардың негізінде қабылдайды?
На основании каких документов приходные кассы банка принимают наличные деньги?
Кіріс кассалары ақшаны хабарландыру бойынша қолма-қол ақшамен төленетін жарнапұлға қабылдайды, бұл хабарландыру клиент толтыратын үш нышаннан тұрады, олар: хабарландыру, түбіршек, ордер. Хабарландыруда ақшаның кімнен қабылданатыны, оның қай шотқа есептелетіні көрсетіледі, сома цифрмен және жазбаша жазылады, жарнапұлдың мақсаты көрсетіледі.
Приходные кассы принимают деньги по объявлению на взнос наличными деньгами, которые состоят из трех элементов, заполняемых клиентом, – объявления, квитанции, ордера. В объявлении указывают от кого принимаются деньги, на какой счет они зачисляются, сумму цифрами и прописью, назначение взноса.
Есеп айырысу шотынан қаражат алу кезінде (жалақыға, жәрдемақыға, іссапар шығынына, шаруашылық мұқтаждарға) банкіге ақша чектері ұсынылады.
При снятии средств с расчетного счета (на заработную плату, пособия, командировочные расходы, хозяйственные нужды) в банк предоставляются денежные чеки.
Чекті толтырумен бір мезгілде оның деректемелері кәсіпорында чек кітапшасында қалатын және растау құжаты болып табылатын түбіршекке көшіріледі. Чектер толық толтырылған (сомасы көрсетіліп, қол қойылып, мөр басылып расталған) соң қаражатты алуға уәкілетті адамдарға беріледі.
Одновременно с заполнением чека его реквизиты переносятся на корешок, остающийся у предприятия в чековой книжке и являющийся оправдательным документом. Чеки после их полного заполнения (указания суммы, заверения подписями и печатями) выдаются лицам, уполномоченным на получение средств.
Кассалық операциялардың жүзеге асырылуында қазіргі заманғы қандай үрдістер қадағаланады?
Какие современные тенденции прослеживаются в осуществлении кассовых операций?
Кассалық қызмет көрсетуді жақсарту және жеделдету үшін банк тәжірибесінде электронды банк қызметтерін көрсетудің пластикалық карталар мен банкоматтар пайдаланылатын қазіргі заманғы жүйелері енгізілуде.
Для улучшения и ускорения кассового обслуживания в банковскую практику внедряются современные системы электронных банковских услуг с использованием пластиковых карт и банкоматов.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Кассалық операциялар
18+
© Академик, 2000-2024
- Обратная связь: Техподдержка, Реклама на сайте
Экспорт словарей на сайты, сделанные на PHP, Joomla, Drupal, WordPress, MODx.